De afgelopen jaren werkte atelier PRO aan een bijzondere wijk in Voorschoten: buurschap Roosenhorst. Méér dan een woonwijk is Roosenhorst een landschap waarin gewoond wordt. De kleinschalige buurt weerspiegelt en herstelt het omringende historische cultuurlandschap, met vier ‘kamers’ met elk een eigen architectuur en inrichting. Buitenruimtes worden gemeenschappelijk gebruikt en collectief beheerd door de bewoners, de verbinding tussen mensen staat centraal.

Roosenhorst ligt in de Duivenvoordecorridor, een half open gebied met buitenplaatsen, villa’s, monumentale boerderijen en lintbebouwing, dat enerzijds begrensd wordt door de duinen en anderzijds door het klassieke Hollandse veenweidelandschap. In de loop van de tijd is veel van de landbouwgrond in de corridor gebruikt voor glastuinbouw, waardoor het unieke karakter van het landschap onder druk is komen te staan.

Momenteel is er een grootschalige operatie gaande om de Duivenvoordecorridor zijn groene en open karakter terug te geven. Op bepaalde locaties, zoals Roosenhorst, is woningbouw toegestaan. Atelier PRO wilde hierbij verder gaan dan alleen het ontwerpen van een nieuwe woonwijk, en met de transformatie – van een verrommeld gebiedje met kassen en bijgebouwen naar een op lokale voorbeelden geënt buurschap – bijdragen aan het herstel van het historische landschap.

De 41 woningen van het buurschap zijn verdeeld over vier kamers met elk een eigen woningtype en inrichting. De kamers hebben een lage bebouwingsdichtheid en volgen het bestaande slotenpatroon. De buitenruimtes verwijzen naar het oude cultuurlandschap, en bouwen voort op de agrarische functies in het gebied – bossen, weidegronden, moestuinen en boomgaarden.

Ook de nieuwe bebouwing bouwt voort op lokale historische voorbeelden: de lintbebouwing langs de dijken, boerderijen met stallen en boomgaarden, villa’s omringd door bos, en statige landhuizen met bomenlanen. Dit hebben we vertaald naar de vier verschillende kamers: Het Lint, met geschakelde huizen opgetrokken uit baksteen, ontsloten via een bruggetje; De Boomgaard, met dubbele boerenhuizen met rieten kappen, omringd door fruit- en notenbomen; De Bosrand, met ecologische villa’s in een opgaand broekbos vol berken en wilgen; en Het Landhuis, met appartementen, de eyecatcher van Roosenhorst.

We hebben er daarbij bewust voor gekozen om Roosenhorst op te zetten als een ‘buurschap’. Een buurschap onderscheidt zich van een buurt doordat de onderlinge samenwerking tussen buren er centraal staat. Het onderliggende idee is om zelfvoorzienend te zijn, gemeenschappelijk gebruik te maken van de buitenruimte en deze collectief te beheren. De auto is in Roosenhorst altijd te gast: spelen, ontmoeten, samen leven en verbinden krijgen ruim baan.