Het Molengebouw en het Riffellokaal
Winnaar van de RAP architectuurprijs 2023
Genomineerd voor de Rijnlandse Architectuur Prijs 2023
Meelhattan B.V
2021
De Meelfabriek, Leiden, Nederland
Het Molengebouw (1947) en het Riffellokaal (1937) zijn twee rijksmonumenten die deel uitmaken van de herontwikkeling van De Meelfabriek. Beide gebouwen werden oorspronkelijk gebruikt voor het malen en verwerken van graan en zijn omgebouwd tot eigentijdse loft-appartementen.
Ontwerpdoel was om de indrukwekkende en zichtbare staalconstructie van het oorspronkelijke monument te behouden en te versterken, terwijl er een kenmerkende postindustriële esthetiek voor de woonlofts en commerciële ruimten werd gecreëerd. Het nieuw toegevoegde penthouse overspant de twee rijksmonumenten, waarvan de zichtbare staal- en glasconstructie een belangrijk architectonisch ornament is.
Het ontwerp richtte zich tevens op het behoud van de integriteit van de originele gevel, waarbij de bakstenen gevel en de bestaande sparingen leidend waren. De bakstenen gevel en de stalen structuur – inclusief balken, kolommen en verbindingen – ondergingen een nauwgezet restauratieproces. De gevel werd aan de binnenzijde geïsoleerd. De originele ranke kozijnen werden gerestaureerd en voorzien van isolatieglas.
De originele houten plafonds werden behouden en bleven zichtbaar, terwijl een laag erbovenop werd aangebracht voor de stabiliteit en al het leidingwerk. Deze laag werkt isolerend en bevat bovendien vloerverwarming- en koeling.
De toegevoegde volume op het dak bestaat uit een stalen structuur ter ondersteuning van de aluminium vliesgevels met driedubbel-glas, in combinatie met een houten structuur voor vloeren en daken. De twee oorspronkelijke panden kregen ieder een nieuw trappenhuis. Hierdoor konden lofts gevormd worden met veel uitzicht en daglicht. De indeelbaarheid van de ruimtes bleef zeer flexibel. Gecombineerd met de klantgerichte aanpak om af te stemmen op de persoonlijke wensen, zorgde dit voor minder verbouwingen direct na oplevering.
Zo is gezocht naar uiteenlopende mogelijkheden om de impact op het milieu te minimaliseren. In beginsel geeft het project prioriteit aan het hergebruik van bestaande materialen, waardoor energie en grondstoffen worden bespaard die anders nodig zijn voor nieuwbouw. Hoogwaardige isolatie van muren, vloeren en ramen zonder aantasting van het monumentale karakter. Bovendien zijn de monumenten volledig gasloos. Er wordt gebruik gemaakt van warmtepompsysteem in combinatie met eigen bodembronnen.
Het ontwerp van de commerciële ruimtes op de begane grond is gericht op een diversiteit aan activiteiten en winkels, ten gunste van de levendigheid van de gehele locatie. Naast commerciële partijen zijn hier ook lokale, inclusieve gemeenschapsactiviteiten ondergebracht middels een huurder als Gemiva.
De Meelfabriek is een voormalige industrieel fabrieksterrein getransformeerd naar een toegankelijk complex met gemengd gebruik. Het project combineert industrieel erfgoed met hoogwaardige appartementen, sociale woningen, horeca, retail en cultuur.