Dwalen door de Merenwijk

Aan de meest Noordelijke rand van Leiden bevindt zich de Merenwijk. Een typische bloemkoolwijk die is aangelegd in de jaren 70 en 80 van de vorige eeuw. Kenmerkend voor deze wijken is de schijnbare onoverzichtelijkheid. Een grote hoeveelheid afslagen en inritten leiden ertoe dat buitenstaanders zulke wijken dikwijls ervaren als een doolhof. 

Persoonlijk had ik eveneens moeite met het vinden van mijn weg in de Merenwijk. Op een OV-fiets en onder telefonische begeleiding trof ik uiteindelijk mijn teamgenoten van People Flow voor onze eerste afspraak op locatie bij winkelcentrum De Kopermolen.

Bewegingsstromen door de stad

Op het initiatief van RAP Leiden en Dance Company The Kitchen is ‘People Flow’ ontstaan. Dit project is erop gericht om onderzoek te doen naar bewegingsstromen op verschillende locaties in Leiden. Hoe bewegen mensen zich op een bepaalde plek? Waar wordt dit door beïnvloed en is er ruimte om hier door middel van dans een andere wending aan te geven? Dit zijn vragen die in het onderzoek centraal komen te staan.

Een van de locaties die onze belangstelling heeft is winkelcentrum de Kopermolen.

Vanuit de ‘Leidse goudkust’ tot aan de ‘Bijlmerachtige’ flats in de Slaaghwijk, uit alle hoeken van de Merenwijk komen mensen hier samen om te winkelen, te ontspannen en te recreëren. Dit grotendeels overdekte winkelcentrum kan daarom met recht het kloppend hart van de Merenwijk worden genoemd. 

Zebrapad

Hetgeen dat absoluut haar stempel drukt op de bewegingsstromen door De Kopermolen is het zebrapad dat dwars door het winkelcentrum loopt. Dit langste zebrapad van Leiden verbindt De Kopermolen met de omliggende buurten en zorgt ervoor dat bewoners veilig naar het winkelcentrum kunnen lopen. De zebrapaden zijn op een bepaalde manier dwingend in het aangeven van hun richting. Het heeft iets weg van een rode loper die je richting het winkelcentrum begeleidt. 

Terwijl we dit zebrapad aan het verkennen zijn, raken we in gesprek met een buurtbewoonster. Ze vertelt ons over haar leven in de wijk: ‘Op dit moment woon ik 27 jaar in Slaaghwijk. De nabijheid van het winkelcentrum, de markt op vrijdag en het park Kweeklust maakt dat ik het in de buurt erg naar mijn zin heb. Wat mij betreft is de Merenwijk de mooiste buurt van Leiden.’

Toch is er ook voor haar de afgelopen jaren het een en ander veranderd: ‘De coronacrisis heeft een duidelijke impact gehad op de manier waarop ik me door de wijk beweeg. 

Voor een wandeling in het wijkpark liep ik voorheen over het zebrapad richting het winkelcentrum. Tijdens de coronaperiode liep ik buitenom. Dat voelde veiliger, en heeft ertoe geleid dat ik zelfs na 25 jaar weer nieuwe wandelroutes heb leren kennen.’

Zwerfkarretjes

Volgens een vrijwilligster in buurthuis Op Eigen Wieken zit er ook een keerzijde aan de nabijheid van het winkelcentrum. ‘Omdat de Albert Heijn geen slot heeft op de winkelwagentjes worden ze buurtbewoners mee naar huis genomen, om vervolgens te worden achtergelaten op straat. ‘Elke bewoner uit Slaaghwijk is bekend met het begrip ‘zwerfkarretjes.’ Ondanks verbodsborden en meerdere opruimacties blijft het probleem zich voordoen.’

Ons kent ons

Afgezien van het zwerfkarretjesprobleem is mevrouw tevreden over het leven in háár Slaaghwijk: ‘Op dit moment woon ik al bijna 30 jaar in de Slaaghwijk. Het is een buurt waar mensen zich verbonden mee voelen en voor een langere periode blijven wonen. Er zijn lokale initiatieven en door mijn vrijwilligerswerk in het buurthuis heb ik veel mensen leren kennen.’

Net als deze buurtbewoonster heeft Ilias ook een positief beeld over de Merenwijk. Ik spreek hem op de vrijdagmarkt, waar hij een kraam met Mediterrane delicatessen beheert.‘ De markt op het Kopermolenplein is al jaren druk bezocht, beter dan andere markten in Leiden. De reden daarvoor is dat deze markt zich al 30 jaar op dezelfde locatie bevindt. Dit zorgt ervoor dat bewoners uit de gehele Merenwijk de vrijdagmarkt gemakkelijk weten te vinden.’

Een prikkelend perspectief

Ten slotte brengen we een bezoek aan het pop-upmuseum ‘50 jaar Merenwijk’, waar we een ontmoeting hebben met sociaal ondernemer Jeroen Bakker. Hij is bij uitstek iemand die kan vertellen over de toekomst van het winkelcentrum.  Jeroen schetst een interessant beeld: ‘De plannen voor de toekomst van de Kopermolen zijn ambitieus. Het winkelcentrum wordt gerenoveerd; er komen meer woningen voor een diverse doelgroep en er wordt fors geïnvesteerd in de verbetering van de openbare ruimte.’

Met People Flow onderzoeken RAP Leiden en Dance Company The Kitchen bewegingsstromen in de stad. Hoe bewegen mensen zich binnen gebouwen en in de openbare ruimte? Welke interventies kun je inzetten om die bewegingen te sturen en hoe stimuleren die interventies ontmoeting of verwijdering?